Wie dacht dat Twelve Years A Slave gruwelijke details bevatte over de slavernij in het Amerikaanse Zuiden, moet even naar de podcast De plantage van mijn voorouders luisteren, van Maartje Duin en Peggy Bouva, over slavernij in ons eigen Suriname.
De gruwelijkste scene in Twelve Years, vond ik, was die waarin de tot slaaf gemaakte Solomon Northup aan een galg bungelt, gewoon midden op de dag, en het leven op de plantage om hem heen rustig doorgaat. De zon schijnt, er lopen mensen voorbij maar deze man hangt, als straf voor zijn opstandige gedrag, aan een boom. Draaiend aan de touwen, kan hij net met zijn tenen bij de grond. Hij lijkt wel een uur rond te tippelen in de modder voordat iemand de touwen komt doorsnijden.
In De plantage van mijn voorouders wordt, bijna terloops, verteld over de straf die een tot slaaf gemaakte in Suriname kreeg. Zijn geval is overgeleverd, er zullen er veel meer zijn geweest, maar alleen de details van zijn marteling kennen we. 'De tenen en de vingers werden met een beitel afgehakt,' horen we Maartje Duin met haar geaffecteerde stem (die opmerkelijke overeenkomst vertoont met die van Margriet van der Linden) citeren uit het verslag. 'Daarna werd hij gedwongen zijn afgehakte vingers en tenen op te eten.'
Dit soort details horen we veel te weinig. Logisch, want ze zijn bijna niet om aan te horen. Maar, ervan uitgaande dat ze op een historische werkelijkheid berusten, zijn ze belangrijk. Ze kunnen helpen het leed voelbaar te maken.
Er zit nog een ander, veelzeggend citaat in De plantage van mijn voorouders, namelijk dat van een oom van Peggy Bouva, die eigenlijk nooit over de slaventijd spreekt, maar na een tijdje toch aangeeft: 'Ik voel de zweepslagen nog.' De zweepslagen die zijn voorouders kregen – om hen wat harder op de suikerplantage te laten werken, bijvoorbeeld.
Een koele rationalist zou naar voren brengen dat dat niet kan. Dat je de zweepslagen van je voorouders honderdvijftig jaar na dato niet meer voelen kunt. Maar ik denk dat iedereen die niet van steen is, begrijpt wat deze man bedoelt.
Al met al een belangrijke podcast, die iedereen zou moeten luisteren die geïnteresseerd is in zijn eigen afkomst en die van de ander. Want, zo maken Duin en Bouva duidelijk, daders en slachtoffers in dit verhaal, en hun afstammelingen, zijn tot elkaar veroordeeld tot in de zoveelste generatie, en alleen door naar elkaar te luisteren, kan er iets van heling plaatsvinden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Wat fijn dat jullie er zijn