Helikopters
Een politiehelikopter boven mijn woonwijk doet mij altijd denken aan New York. Daar stikte het van zulke helikopters, die volgens mij, maar wat wist ik ervan, vooral werden ingezet bij wijze van intimidatie. De boodschap was: beste criminelen, we weten dat jullie ons bijna altijd te snel af zijn, dat is het bijna komieke lot van de politie, die immers per definitie achter de strafbare feiten aanloopt, en slechts een hoogst enkele keer een geplande misdaad weet te verijdelen, – waarvan dan dus helaas geen bewijs is te leveren –, maar nu hebben wij iets dat jullie niet hebben, althans, wij hebben er meer dan jullie: helikopters. En nu zouden wij jullie dolgraag opsporen met die dingen, maar als je denkt: dat heeft iets speld in een hooiberg-achtigs, dan zou je wel eens gelijk kunnen hebben. Blijft over: Hollywoodiaans machtsvertoon. Shock and awe. En: wij kunnen verder kijken dan jullie, en 's avonds met groot licht laag overvliegen, etc. Dat dus. En nu hier, in Amsterdam, dat steeds meer een mini-New York wordt, een New Yorkje, zowel qua criminaliteit als criminaliteitsbestrijding. Ik sluit niet uit dat het werkt. Wat mij betreft mogen veel, zo niet alle middelen worden ingezet om de zinloze onderwereldoorlog (is er een zinvolle onderwereldoorlog? Misschien wel) te stoppen, nu de broer van de kroongetuige Nabil B. in het OM onderzoek is omgelegd, de eerste van diens familieleden, tegen wie zijn vijanden hadden gedreigd: 'Jouw familie gaat slapen'. Nooit gedacht dat ik het zou opschrijven, maar hier dan: geachte politie, graag meer helikopters. Niemand mag gaan slapen.
Over het opwarmen van een lijk
©Sander Veeneman |
Buying the band, sinds gisteren weer online, is geen meesterwerk, maar deze kalm vertelde documentaire van Teus van Sintmaartensdijk legt de condition humaine toch mooi bloot, de grenzen van het geld, van 'leiderschap', en de onmogelijkheid om succes te 'creëren'. Het verhaal is eenvoudig: Jan 't Hoen, rijk geworden met vastgoed, en amateur-drummer, droomt ervan om de band van zijn jeugdidool Herman Brood tot leven te wekken. Klein probleem: Brood is dood, maar zakenmensen geloven niet in problemen, die geloven in uitdagingen. 't Hoen pompt geld in 'Romanza Brava', en graaft zelfs het lijk van Nina Hagen op in Berlijn, om met die heldin van weleer opnieuw te kunnen touren. Dat grapje kost hem 80.000 euro. Nieuw probleem: Nina is niet vooruit te branden. Mooie scène in de lounge van American Hotel, waar een persmoment met Hagen plaatsvindt. Ze begeleidt zichzelf op gitaar voor de camera van AT5. Het klinkt afgrijselijk. 't Hoen bepotelt ondertussen op de achtergrond nerveus zijn mobiele telefoon. Het aangrijpendste uit deze documentaire, een Griekse tragedie waardig, is als 't Hoen de tweede leadzanger, tevens zijn jeugdvriend, ontslaat. Gewoon, vanachter het bureau in zijn kantoor. De man krijgt te horen dat hij niet goed genoeg is. Hij weet dat zelf ook wel, maar hij hoopte dat zijn goedbetaalde droom nog even kon voortduren. Als de twee mannen op elkaar aflopen na dat 'you're fired'-gesprek verwacht je dat de jeugdvriend een schaar van tafel grist om die in de rug te planten van de manager. Maar dat gebeurt niet. Het blijkt ook helemaal niet nodig, want de band valt even later vanzelf uit elkaar. Tegen die tijd voel je allang ook empathie voor de vastgoedman, die, zoals iedereen, iets wil dat niet kan, en het maar blijft proberen.
Schrijver/zondagsschilder met macht
Churchill's laatste schilderij |
Gary Oldman als Winston Churchill is even wennen, mij zat het beeld van de historische Churchill eventjes in de weg, maar misschien komt Oldmans portret dichter in de buurt van hoe hij was. Enorme, papperige onderkin, bijna ziekelijk bleke huid en pretoogjes. Niet voor niets luidde zijn koosnaam Pig, althans volgens de film 'Darkest Hour'. Het vervelende van historische drama's is dat je na afloop wilt weten hoe het precies zat. Maar naar ik heb begrepen is Oldman's personage vrij accuraat, dat vinden zelfs zijn kleinkinderen die WSC nog hebben meegemaakt. Ze maakten wel bezwaar tegen de cruciale, sentimentele metro-scene – Churchill reist één stop met de underground om de stemming onder het volk te peilen, waarbij een zwarte Londenaar zijn Macaulay-quote over Horatius afmaakt. 'Preposterous,' zei zijn kleinzoon. Fijn woord. Net zoals 'rebarbative', als in 'drunkenly rebarbative, oftewel prikkelbaar en aangeschoten, over een van WSC's stemmingen, een woord dat ik in deze recensie tegenkwam.
Darkest Hour laat zien dat regeren destijds en misschien wel nog steeds voor een groot deel dicteren is, spelen met woorden in brieven, telegrammen en, vooral natuurlijk: speeches. Dicteren doet WSC aan zijn secretaresse Layton, die, als hij een keer de draad kwijt is midden in de nacht in zijn ondergrondse bunker, zegt: 'You can put words together like no other'. Churchill als schrijver met macht, als filosoof-koning, is een interessant maar misschien ook preposterous idee, hoewel hij nog altijd geldt (dacht ik) als de meest geciteerde politicus, die tevens het grootste oeuvre heeft nagelaten.
Toen hij Hitler, 'that man', in de film uitfoeterde voor 'housepainter!' dacht ik: maar dat ben jezelf toch ook? Twee gemankeerde zondagsschilders. De betere van de twee won.
Schitterende nieuwe titels
Zomercatalogus van de uitgeverij op de mat. Omdat er deze zomer niets van mij verschijnt, heb ik sterk de neiging om deze reclamefolders voor boeken gericht aan de boekhandel en pers geruisloos in de papierbak te laten glijden. Wat heb ik er aan om te worden dood gegooid met wat mijn concullegae de afgelopen tijd bij elkaar schreven? Ik zal verlammende afgunst voelen bij romans die ik had willen schrijven, en verontwaardigd afgrijzen bij boeken die ik nooit zou willen lezen (waarom geven ze dit in vredesnaam u i t ?) Uiteraard wint de nieuwsgierigheid. Curiosity not only killed the cat, it'll wipe out humanity. En wie zie ik, wanneer ik de catalogus opensla? Het verkreukelde hoofd van Peter Buwalda, en zijn nieuwe roman, Otmars zonen, die eind september uitkomt. Eind september? Maar dit is toch de z o m e r c a t a l o g u s van de uitgeverij? Enfin. Gegeven het succes van Bonita Avenue (350.000 ex), hoef je als schrijver van Nederlands proza niet heel blij te zijn met een nieuwe Buwalda. Elk boek dat hij verkoopt is een boek dat ik niet verkoop. Het is helaas niet zo dat de markt voor Nederlands proza g r o t e r wordt als er weer een roman van mij uitkomt, die is tegen die tijd eerder k l e i n e r geworden. Daarbij, Buwalda's roman blijkt de eerste te zijn van een trilogie, waarvan de volgende delen in '20 en '22 uitkomen, dus dat eet lekker weg. Wat verder? Teveel om op te noemen. Ga van de zomer en daarna maar kijken op de tafels bij uw plaatselijke boekhandel. Daar zullen de nieuwe titels liggen. De een na de ander. Hoog opgetast, ongetwijfeld. Hoog opgetast en prachtig vormgegeven. De schitterende nieuwe titels van de uitgeverij. Ik zal daar niet bij zijn. Niet op die tafels en niet voor of naast of achter die tafels. Als u denkt, wat een gefrustreerde ouwe zuurpruim is die Frölke eigenlijk, en laat die man alsjeblieft aan het werk gaan in plaats van de zomercatalogus van zijn eigen uitgeverij uit elkaar te trekken, dan heeft u volkomen gelijk.
Genitale selectie
Gisteravond 'per ongeluk' na Lubach naar RTL5 gezapt, waar Naked Attraction net begonnen was (toeval?), een dating programma waarbij kandidaten worden geselecteerd op hun genitaliën. Darwin had het niet beter kunnen bedenken. Ja, waarom pas aan het eind van een avondje daten (of, ouderwetser, op het hoogtepunt van de verliefdheid), het grootste geheim, het diepste wonder der natuur, de hoofdprijs van de liefde, blootgeven, als het ook onmiddellijk kan, ten overstaan van honderdduizenden tiziekijkers in binnen- en buitenland? Alle romantiek is tijdverlies, en privacy is voor losers. Dus zo kwam het, dat lieftallige en ik, samen met de eerste kandidaat, Marlie, een veel te leuk bruin meisje met zoenlippen en vrolijke zwarte krullen, alsmede de host, een valse tante die nog haar moeder zou verkopen als ze daar een paar quid aan verdiende, de penissen van zes bleke Britten zaten te bestuderen. Het was lang geleden dat ik zoveel penissen op rij had bestudeerd, maar misschien moet ik beter mijn best doen. Op die van twee penissen na, waren alle schaamstreken rondom kaalgeschoren. Eentje was nogal klein (dat vond hij zelf ook, de poor lad, ook al zei Marlie lief dat size doesn't matter), een was krom (geen woord daarover) en twee waren besneden. Voorhuid blief ik niet, riep Marlie uit, dat doet me denken aan een worstje, ik wil meteen zien wat eronder zit. Dat is haar goed recht, maar dat bij een van de besnedenen het randje onder de eikel nogal beurs, rauw en verweerd oogde, bleef onopgemerkt. Marlie koos uiteindelijk voor het meest atletische lijf, dat aan het grootste leeghoofd bleek toe te behoren. Ik dacht: snuffelen werkt beter, maar daar kun je geen tizie van maken. Na de reclame kwamen de vagina's. Het werd tijd om naar bed te gaan.
Hot date
'When the robots haven taken over, they'll be bored to death,' hoor en zag ik John Banville vanochtend schertsen bij VPRO-boeken met zijn neusvleugeltjes wapperend. Ik had Banville nog nooit gezien, wel geprobeerd te lezen, en werd weer herinnerd aan de wittiness der Angelsaksen. Wordt hun werk daar beter van, is de vraag. Ik was trouwens wel van plan om niet alleen The sea nog maar eens te proberen te lezen, dat me ooit van meerdere kanten was aangeraden, maar waar ik niet doorheen kwam, maar ook een verhaal te schrijven, een grounded SF -verhaal zo je wilt, over robots die zich dood vervelen nadat ze de mensheid hebben verdreven, maar dat lijkt me typisch zo'n plot die al van alle kanten door Philip K. Dick is behandeld. Hoe dan ook, mijn schrijfdrang werd gefnuikt door lieftallige, die naar Friesland moest en zou om een scheepje te bezichtigen dat ze wilde kopen en ik moest mee, ook al wilde ik geen scheepje kopen (ik heb al een scheepje; het is een van de weinige dingen die ik heb), maar ik bond in. Tegen de plannen van lieftallige is geen mens bestand. Het scheepje bleek begeerlijk, want gaaf en zeilklaar, en misschien zelfs wel een koopje, en ik dacht: waarom ook niet, het is mijn geld niet, maar omdat de sympathieke verkoper het 'eerst komt eerst maalt'-principe hanteerde, en wij nr. 2 waren, zagen wij het begeerde scheepje aan onze neus voorbijgaan. Ondertussen had ik, onderweg erheen, wel een nieuw idee voor een verhaal opgedaan. Schrijvers maken verhalen af waarvan ze beginnetjes om zich heen ontwaren – althans, laat ik niet generaliseren: zo werk ik, niet zelden. Wat was het beginnetje? Een blondine in een Porsche Boxter, die plotseling naast ons de A6 op schoot bij Emmeloord. Ze droeg van die autorijhandschoentjes zonder vingers en met gaten erin. Ze scheurde ons voorbij de event horizon in, maar ze werd niet opgeslokt in een zwart gat, althans niet meteen, want we zagen haar even later in een parkeerhaventje langs de weg bij Idskenhuizen. In tegengestelde positie. 'Die wacht op haar hot date,' zei lieftallige. Nu nog even afschrijven. Of misschien is dit al genoeg. 'Ik schrijf geen begin-midden-eind-romans,' zei Banville. 'Ik schrijf alleen middens.' Een leugen, zij het een geestige.
Lastige auteurs
Bij de boekpresentatie van Hannes Wallrafen's De blinde fotograaf, gisteren, in de broeikas van AtlasContact, sprak ik een studente die uitgeverij studeerde. Een mooie studie. Aan de Frederik Muller Academie? vroeg ik. Nee, gewoon aan de UvA. Van de Frederik Muller Academie had ze nog nooit gehoord.
Wat leer je daar zoal?
Nou, bijvoorbeeld omgaan met lastige auteurs, dus, pretoogde ze.
Hoe ga je met lastige auteurs om?
Je moet bepaalde methodes gebruiken om gedaan te krijgen wat jij wilt.
Dat lijkt me bij alle mensen verstandig, om bepaalde methodes te gebruiken om gedaan te krijgen wat je wilt, maar ik kan me zo voorstellen dat je bij lastige auteurs nog wat extra wapens in moet zetten.
Een van de manieren, vervolgde ze, is om het tegenovergestelde van wat je wilt voor te stellen aan de auteur. Ze liet een tactische pauze vallen. Dan doet hij of zij uiteindelijk toch wat je wilt.
O, dus als je wilt dat je auteur een groene trui aantrekt moet je suggereren om een blauwe trui aan te trekken. Dan begint hij te stijgeren: een blauwe trui, ben je belazerd, daar begin ik niet aan, een blauwe trui dat is bezopen, wie denk je wel niet dat je voor je hebt, enzovoorts, enzoverder tot in eeuwigheid amen, en het eind van het liedje is dus dat hij een groene trui aantrekt. Laat dat nu net de bedoeling zijn geweest. Reverse psychology heet dat geloof ik, maar die term gebruikte het meisje niet.
Ik vroeg me af of ik een lastige auteur was, hoe vaak mijn uitgever deze methode op mij had toegepast en wat Frederik Muller hiervan had gevonden.
Wilson
Ik vroeg aan K. hoe het met Wilson ging. 'Goed,' zei hij, 'maar hij blijkt geen dominant type te zijn. Dat is een probleem, want Harding is ook geen dominant type. Er is geen rollenpatroon. Ze weten niet wat ze met elkaar aanmoeten.'
Wilson, weet ik, kwam in de plaats van Taft, die recent overleed. Dat was een drama. Niet alleen voor de kinderen. Ook K. had er tranen bij geplengd. Om Harding te laten wennen aan de dood van Taft, werd het lijk een tijdje bij hem neergelegd. Dat hielp in het rouwproces.
Van die 'lijk-gewenning' heb ik foto's gezien.
Wat ik me herinner is dat D., K.'s voortvarende geliefde, stad en land afreisde om een nieuwe partner voor Harding te vinden – in Großstad A. bleek er geen te zijn. In Hilversum vond ze er uiteindelijk een die karakterologisch, emotioneel en qua denkbeelden bij Harding zou passen: Wilson.
Ik heb niet aan Wilson mogen snuffelen, Wilson werd meteen bij Harding gebracht. Ik had Wilson wel even willen bekijken, een praatje maken misschien. Dat was aardig geweest. Maar ik kreeg de kans niet. Mijn mening ter zake werd niet gevraagd. Er stonden belangrijkere zaken op het programma.
Misschien dat Wilson zich vroeg of laat toch nog als een dominant type ontpopt. Dan valt het niet te hopen dat Harding tezelfdertijd ook dominant wordt, anders wordt het een bloedbad.
De wil tot democratie (3)
Het probleem met de wil tot democratie is dat die nogal ambigu is, en ook onder druk staat, trouwens. Want wat is, om te beginnen, beter: een benevolente alleenheerser, die alles goed regelt zodat je nergens meer naar hoeft om te kijken en je helemaal positief apathisch laat zijn en je geen stembiljet ter grootte van een landkaart hoeft op te vouwen in je stemhokje? Of een rommelige democratie als de onze, die voortdurend een beroep op je doet? Met andere woorden, zou je je vrijheid willen opgeven in ruil voor minder gedoe? Ik soms wel, als ik die alleenheerser kon vertrouwen. Maar dat is nu juist het probleem, alleenheersers zijn per definitie niet te vertrouwen; er is bij mijn weten nog nooit een alleenheerser geweest die de corruptie van de macht kon weerstaan (ja, God, ja, Churchill en Eberhard van der Laan, maar die zijn allemaal dood). Een van de problemen van democratie is het inherente amateurisme waarmee het gepaard gaat. Natuurlijk is het sympathiek dat de regering het volk raadpleegt om na te denken over veiligheidsvraagstukken, maar wat weet het volk daarvan af? Het lijkt slim om als burger vol voor privacy te gaan, met de argumenten van Bits of Freedom in de hand, maar misschien is dat juist heel dom, zoals het ook dom is om je kinderen niet te laten inenten. De afweging die de referendumcommissie het volk heeft voorgelegd, kan iemand die geen veiligheidsexpert is, en/of IT-specialist, onmogelijk maken. (Het is ondertussen onsympathiek van de regering om dat referendum meteen weer af te schaffen.) Vertrouwen is het sleutelwoord hier. Vertrouw ik de regering? Wie vertrouwt wie nog, in dit tijdsgewrocht, wie heeft er g e e n dubbele agenda? Alleen pasgeborenen en comateuzen hebben geen dubbele agenda. Die hebben trouwens ook een broertje dood aan democratie.
Eenzame uitvaart
Voor F. Starik
De man die jarenlang om niet eenzamen begeleidde naar het graf,
Voor hen een niet onopgemerkt einde componeerde,
Een grafdicht, rouwpoëem, gelegenheidsvers,
Misschien putte hij uit een vast repertoire,
Had hij een mapje Eenzame Uitvaarten op zijn bureaublad,
Met varianten gerangschikt naar doodsoorzaak, leeftijd en geslacht,
Wie schrijft honderd originele gedichten bij het verscheiden van wildvreemden,
Die man dus, die dichter met de sigaret, en de neus in de lucht,
En zijn negentiende-eeuwse voorliefde voor de dood,
Of eigenlijk was zijn voorliefde twintigste-eeuws,
En waarom zou een muzenzoon in deze eeuw geen voorliefde mogen hebben
Voor that undiscovered country whose bourne no travellers return (Shakespeare),
Wat zeg ik, deze tijd lijkt b i j u i t s t e k geschikt om
Te dichten over de dood, de hele dood en niets dan de dood,
Welnu, die is dood.
Vormen van afwezigheid (I.M. Aristide von Bienefeldt)
Schrödinger, onze permanente logeerkat, is kwijt. Althans, dat geloven wij, want de voordeur stond open en hij vertoont een niet te bedwingen aandrang om de straat op te gaan. Telkens als hij kwijt is, merk ik dat ik onmiddellijk mijn wereldbeeld aanpas, namelijk van een wereldbeeld met Schrödinger, naar een wereldbeeld zonder Schrödinger. De rechtvaardigingen volgen vanzelf. 'Misschien maar beter zo.' 'Kunnen we eindelijk een hondje nemen.' 'Wat heb je aan een kat?' Daarna: 'Toch wel jammer. Was een leuk beest. Voor de kinderen ook, hoewel hij soms gemeen uithaalde naar de vierjarige.' Enzovoorts, enzoverder tot in de eeuwigheid amen. Maar zie, daar komt Schrödinger alweer aangesjokt. Door de achterdeur. Hij was niet kwijt, alleen maar op jacht. Ik schat dat hij per dag vijftig keer door het kattenluikje op jacht gaat, om vijftig keer per dag door het kattenluikje terug te keren van de jacht. Teleurgesteld, doorgaans. Soms schiet hij inderdaad de straat op, langs onze benen, als er iemand aan de deur is, maar ver durft hij nooit te gaan. Hij zet niet door. Ook als hij er is, binnen, bij ons, is hij er niet. Schrödinger kan onwaarschijnlijk goed afwezig zijn, en niet alleen door op onverwachte plekken zich te verschuilen, maar ook als hij gewoon in zijn doosje in de vensterbank ligt. Hij blijft onbereikbaar. Daarom ben ik zo op hem gesteld.
Kruikje
Icehotel |
'Ik heb goed nieuws en ik heb slecht nieuws,' zegt lieftallige tegen de vierjarige. 'Het slechte nieuws is dat ik geen kruikje meer in je bed leg.' Stilte. En het goede nieuws? 'Het goede nieuws is dat het voorjaar is aangebroken en het lekker weer wordt, dus het is ook niet meer n o d i g om een kruikje in je bed te leggen.'
De vierjarige kijkt haar moeder even sip aan, in afwachting van nog meer nieuws, maar als ze beseft dat dit alle nieuws is, barst ze definitief in tranen uit. Geen kruikje? Maar dat is absoluut onaanvaardbaar! Hoe haalt ze het in haar hoofd, om haar hoogsteigen kruikje weg te nemen, dat haar al maanden vergezelt onder de dekens – haar steun en toeverlaat in koelte, kilte en koude? Weet ze wel hoe b e l a n g r i j k dat kruikje voor haar is, in haar leven?
De moeder bindt in. Oké, ze heeft het wat onhandig geformuleerd. Misschien had ze het niet in termen van goed nieuws en slecht nieuws moeten verpakken, misschien is een vierjarige nog niet rijp voor de goed nieuws/slecht nieuws formule, die in sommige andere situaties zo goed werkt, misschien had ze überhaupt geen nieuwsuitzending moeten verzorgen over het kruikje en het 'gewoon' niet meer in haar bed moeten leggen, – alhoewel de vierjarige deze lacune z e k e r was opgevallen, en dan waren de rapen ook gaar, misschien nog wel gaarder. Maar de vierjarige krijgt haar zin. Niet voor het eerst, trouwens. Ze krijgt het kruikje weer mee naar bed, om haar voetjes aan te warmen. En de elektrische deken? Die gaat ook aan. Gelukkig maar. De winter is ook nog lang niet voorbij. Het gaat weer vriezen.
Deo
Aluminiumchloride (werkzame stof uit deo) onder de microscoop |
Meteen na het eten vlucht ik naar mijn kantoor om mij aan het gezin te onttrekken, ik bedoel, te buigen over Lacans probleem van de man in de cel – een man zit in een cel, zonder ramen of spiegels, met een kruis of een rondje op zijn voorhoofd; kruis betekent dat hij dood is, rondje dat hij leeft, hoe komt hij erachter hoe het met hem is gesteld? – maar het duurt niet lang voor ik word gestoord door mijn achtjarige, die zich in zijn oversized fleece ochtendjas naar binnen werkt, zijn arm omhoog steekt en zegt: 'Moet je mijn deo eens ruiken.'
Ik steek mijn neus in zijn gladde jongensoksel. Het was mij ook al eens opgevallen dat sommige van zijn kleren sporen droegen van werkende zweetklieren, maar ik vond het nog niet zo erg dat tot de aanschaf van lichaamverzorgende produkten moest worden overgegaan. Hij, en zijn moeder, dachten daar anders over. Sterker, het was een project van die twee, met bijna samenzweerderige eigenschappen (een daarvan was bijvoorbeeld dat ik onder geen beding de deo mocht kopen, maar dat was ik ook geenszins van plan, omdat ik zulke lichaamsverzorging bij een pre-puber zoals hij dus totaal prematuur en bovendien onnodig vind, want wat is er mis met een beetje lichaamsgeur?).
'Lekker.'
Hij glom.
Hacken via een ander
The art of folding a flat diaper |
'Voor een categoraal gymnasium gebruiken ze veel harddrugs,' zegt mijn gymnasiast als het Cygnus ter sprake komt.
Hij doet nog meer gedenkwaardige uitspraken, bijvoorbeeld over Het dispuut, dat hij aan het lezen is voor zijn lijst. (Niet op mijn aandringen, haast ik mij toe te voegen, maar ik ben vereerd; de roman is niet voor niets aan hem opgedragen.) Hij is op de helft. 'En,' vraag ik zo nonchalant mogelijk.
'Ik vind de zinnen mooi, je kunt merken dat je er zorg aan hebt besteed.'
Mijn borst zwelt op van trots. 'Wat ik ook leuk vind is dat je er dingen van jezelf in hebt gestopt.' Tactische stilte. 'Bijvoorbeeld die Lucas, met die pink.'
Ik ontplof zowat.
De sleepwet. Ik probeer chocola te maken van de folder van de Referendumcommissie die ik in de brievenbus heb gevonden. Hoe kan ik inschatten of 'hacken via een ander' geoorloofd is, om maar iets te noemen? Dankzij mijn gymnasiast begrijp ik dat ze dat willen om hun identiteit te verbergen, net zoals de Amerikaanse inlichtingendiensten dat ooit deden met de speciaal voor dat doel ontworpen Tor-browser. Ik kan hier inkomen, ware ik inlichtingendienst. Het blijft iets tegenstrijdigs hebben, een geheime dienst die naar transparantie streeft. Uiteindelijk gaat het om vertrouwen. Is de NL overheid een bad guy of een good guy, daar gaat het uiteindelijk om. Dat ik überhaupt die vraag stel, toont aan hoezeer Nederland is geïnfecteerd door dat typisch Amerikaanse wantrouwen tegen de overheid. Lekker.
Mijn gymn komt nog met een aansprekend voorbeeld van privacyschending – niet door de overheid, mind you, maar door de commercie, die natuurlijk allang veel meer van ons weet, omdat we zoveel over onszelf prijsgeven, in een poging indruk te maken op anderen, maar nog vaker uit lui- en onnozelheid.
'Een meisje van achttien kreeg in haar webbrowser alsmaar aanbiedingen van luiers en babymelk. Toen haar vader dat zag en opheldering vroeg bij Google, kreeg hij te horen dat ze niet speciaal werd getarget. Het meisje had waarschijnlijk eerder een paar keer gegoogeld om de uitslag van een predictor test te checken of zo. Uiteindelijk bleek ze ook zwanger. Google wist het eerder dan haar vader.'
Halve black out
Iwan Baan, de halve black out van 2012 |
Iedereen in Amsterdam heeft weer stroom, heb ik begrepen. Ik kan het ook zien, want aan de overkant branden lichtjes. Dat was gisteravond wel anders: totale duisternis in de Diamantbuurt. Ik had medelijden met de twee Diamantbuurters die ik ken, maar het ging me wat ver om ze op te bellen en te vragen: hebben jullie stroom, want dat was een retorische vraag, en willen jullie een kaars lenen, een professionele zaklamp of een fat boy-lampje. Ook zo wat. Een mens moet zich niet te veel willen bemoeien met zijn medemens, zelfs niet als hij lijdt. Wachten op een noodkreet blijft het beste.
Ondertussen hadden wij leedvermaak over zij die in het duister zaten. De scheidslijn van de haves (wij) en de have nots (de anderen) was in mijn beleving nog nooit zo duidelijk geweest. Ik verbaasde me over deze duisternis, die vrijwel absoluut scheen. Slechts een of twee ramen van de pakweg vijftig waarop mijn raam uitzicht biedt waren een heel klein beetje verlicht. Had iedereen besloten vroeg naar bed te gaan? Was men en masse bij vrienden met stroom ondergedoken? Uit?
Zulke black outs doen me aan New York denken, waar niet alleen de stroom regelmatig uitviel in mijn appartement, en in mijn blok, maar ook een keer in de hele stad. Dat was in 2003. Ik fietste op mijn racefietsje door een compleet verduisterd Manhattan. Fantastisch. Stroomverlies doet je niet alleen stroom opnieuw waarderen, maar ook de onverlichte wereld.
Recensiedeal
Een oude vriend van me, – misschien wel mijn oudste –, Michiel Cobben, heeft zijn debuutroman geschreven, Het offer op de Canigou, maar niet alleen dat, hij heeft ook meteen een webwinkel geopend, waar ik de roman kan aanschaffen, en, dat is origineel: hij geeft korting als ik die roman recenseer. Michiel Cobben is er aldus in geslaagd (als eerste schrijver, bij mijn weten) om niet alleen de produktiemiddelen, maar ook de distributiemiddelen en de communicatiemiddelen in eigen hand te houden.
Die recensiedeal, zoals hij het noemt, roept bij mij overigens nog wel een paar vragen op. Bijvoorbeeld: wat is een recensie? Als ik schrijf, 'puik boek Chiel', heb ik dan mijn korting (à 7 euro) verdiend? Zo ja, dan is dat €2,33 per woord. Zoveel heb ik nog nooit per woord betaald gekregen, zelfs niet van Playboy, nog altijd bij mijn weten het best betalende literaire tijdschrift. Dus dat is winst. Voor mij, maar niet voor de debutant/uitgever/webwinkelier/recensie-generator, want die heeft denkelijk nix aan 'puik boek, Chiel', en nog minder, denkelijk, aan 'troep', of soortgelijke haastklusjes, waarbij de per woord-tegemoetkoming alleen nog maar hoger ligt.
Een andere vraag die ik heb bij deze recensiedeal (de term is niet van Wereldtijdschriftachtige echo's gespeend) is hoe de auteur-ondernemer, als hij over een bruikbare recensie beschikt, deze gaat pluggen. Beschikt hij over een algoritme waarmee hij een en dezelfde goede recensie (liefst telkens onder een andere naam, even anders geformuleerd) op talrijke 'literaire' websites kan laten figureren? Of gebruikt hij daarvoor 'simpelweg' Google Adwords?
Overigens wens ik hem alle succes van de wereld met zijn debuut. Ik ga hem adviseren om in elk geval ook de oude media te bestoken met zijn doe 't zelfkapitalisme, want in de krant komen, dat kan nog steeds geen kwaad. Daar zitten de lezers.
Race to the bottom
Dankzij Max Pam's column in de Volkskrant op internationale vrouwendag weet ik dat Alexander Pechtold zijn vrouw verlaten heeft voor een nieuw liefje in Meppel, dat ook weer over de nodige kinderschare beschikt. Pam gaf deze roddel in zijn column met de titel 'Beweringen en Bewijzen' (sic) op als een van de belangrijkste argumenten waarom Pechtold thans geen goede politicus is, want wie zijn gedachten heeft bij zijn nieuwe liefdesnest en zich zorgen maakt over zijn ex en kinderen kan zich volgens Pam onmogelijk behoorlijk inzetten voor 's lands belang. Over bedilzucht gesproken. Maar het gaat me niet om de bedilzucht. Een politicus zonder bedilzucht is geen politicus, maar een columnist. Daarom kun je beter geen columnisten een land laten regeren. Er zou niets veranderen. Het gaat mij om Pams off hand onthulling op zich, waarvan zelfs de ferventste roddel-consument in mijn huishouden geen weet had ('maar ik heb dan ook al een paar dagen niet meer op de Telegraaf-site gekeken, en trouwens, ik interesseer me alleen voor buitenlandse sterren.') Tegen roddels kun je niets doen. Maar op het moment dat roddels als 'bewijzen' in 'serieuze' kranten worden aangevoerd, 'bewijzen' voor iemands 'incompetentie' in dit geval, krijg je een race to the bottom. 'Max Pam dronk vier glazen wijn toen hij zijn column schreef, twitterde zijn slijter, dus ik hoef zijn bewijzen niet serieus te nemen.' Of: 'Max Pam is dit jaar nog niet behoorlijk van bil geweest, aldus Nu.nl, dus zijn argumenten tegen vrouwenquota in de top van het bedrijfsleven moeten met een korreltje zout worden genomen.' Enzovoorts, enzoverder tot in de eeuwigheid amen. (Liever niet, dus.)
Behang
'Ik durf het bijna niet te vragen,' sms ik mijn uitgever, 'maar is er, voor deze zwoeger, misschien nog 1 kaartje voor het Boekenbal vrijdag?'
Geen antwoord.
Ik heb het eerder opgemerkt: de allocatie van kaartjes voor het felstbegeerde fissa van het jaar (volgens sommigen), verdient een wetenschappelijke studie, maar misschien is die er al. Overigens verandert dat niets aan het feit dat ik me aan de verkeerde kant van de schaarste bevind. Het is beter om je aan de goede kant van de schaarste te bevinden, ook al besef je dat dikwijls niet eens.
'Schrijvers zoals wij zijn behang op het boekenbal,' troost de Monnik, die wel een kaartje heeft bemachtigd. 'Stel jezelf de vraag: hoe zeer verheugen mensen uit het boekenvak zich om Viktor Frölke op het boekenbal tegen te komen?'
Ik stel mezelf de vraag, beeld me in dat mensen uit het boekenvak mij tegenkomen op het boekenbal, en probeer hun reactie te peilen. Geen vrolijkmakende exercitie.
De Monnik geeft zelf antwoord. 'Schrijvers als A.F.Th., Tommy Wieringa, Connie Palmen en soortgelijken, ja, die willen mensen uit het boekenvak graag tegenkomen op het boekenbal...'
'The usual suspects...'
'Inderdaad. Wij zijn behang.'
Ik zou niet graag als behang de geschiedenis in gaan. Misschien als wandkleed, tegeltjes wellicht, maar niet als behang. Aan de andere kant, behang is beter dan een kale muur.
Slaafje
Sophie Walraven |
Telefoon van de glamourbejaarde. Ik weet al waarover het gaat. De tafel. Althans, het houten onderstel – een soort van antiek frame met vier dikke poten die aan elkaar vast zitten – dat iemand bij de afvalcontainer aan het begin van de straat heeft gedumpt. Toen ik dat ding zag dacht ik: misschien iets voor de glamourbejaarde, want ik had eerder al een tafelblad bij het grofvuil vandaan gehaald op haar verzoek, en daarvoor ook nog andere tafels bezorgd. Haar zoektocht naar de ideale tafel voor weinig kent geen einde.
'Is bij jou de lente ook begonnen?'
'Ja, heerlijk hè,' zegt ze. 'Zo blij dat die kou voorbij is. Kou is tot daaraan toe, maar die wind. Die wind is verschrikkelijk.'
'Inderdaad. Zeg... je belt zeker over die tafel.'
'Ja.'
'Zal ik hem eerst even opmeten, voordat ik hem naar je toe sjouw? Hij ziet er nogal zwaar uit.'
'Ik denk dat ik hem sowieso wil hebben.'
'Dan moet ik hem misschien meteen halen voordat iemand anders hem meeneemt.'
'Dat zou fijn zijn.'
Wie zelf iets op het oog heeft, denkt onmiddellijk dat anderen datgene ook op het oog hebben. Een misverstand. De halve tafel staat er nog steeds, eenzaam en verlaten. Gelukkig is hij minder zwaar dan ik dacht.
'Uw tafelbezorgdienst,' roep ik door de intercom met het ding op mijn schouder.
Ik hoor de glamourbejaarde lachen. Maar ik ben wel haar slaafje.
Als ik weer achter mijn computer zit om mij te wijden aan de Hohe Kunst, mompel ik tegen lieftallige: 'Jij zou precies hetzelfde doen, als je zo oud was als zij.'
Ze knikt.
De wil tot democratie
Het eerste tastbare bewijs dat Nederland ook in 2018 in het algemeen, en Amsterdam in het bijzonder een democratie wil zijn, is dat er een betonnen bak wordt neer geplant op de stoep, een betonnen bak die een standaard blijkt te zijn voor een enorm billboard waarop de diverse partijen en hun kandidaten zich mogen/kunnen afficheren in het kader van de campagne voor de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen.
Zoom even in, als je wilt, en kijk mee.
Mijn oog viel het eerst op Iwan Leeuwin, voor een 'menswaardig Amsterdam'. Een mooie foto van een sympathiek ogend figuur, en een nobel streven.
Voordat ik kon overpeinzen wat Leeuwin met een menswaardig Amsterdam zou kunnen bedoelen, en hoe dat te bereiken, werd ik afgeleid door zijn buurman links, Forum voor Democratie. Ik denk niet dat de campagnemakers van FvD heel lang over de slogan hebben nagedacht, en ook niet over de combinatie van die slogan en de twee kandidaten, maar misschien ben ik pervers (nee: ik ben z e k e r pervers, maar ik ben, denkelijk, de enige niet).
Vervolgens trok mijn linkeroog naar de Partij tegen Scooters, waar ik me onmiddellijk bij aan zou willen sluiten, maar mijn rechteroog traande bij de mevrouw op de scootmobiel. Een dilemma.
Ik moest al gauw verder, niet met mijn zondagse wandeling, die ik voor de wil tot democratie onderbroken had, maar met mijn partijen en kandidaten-scan. Steve Brown? Was dat niet die ...? En sinds wanneer kan er geen lachje meer af bij Steve Brown?
Het werd tijd op de partijen te focussen die mijn belangen behartigen, zoals 50 Plus, de Partij van de Ouderen – wat is er met de Partij voor de Ouderen gebeurd? – maar ik wil niet oud zijn. Niemand wil oud zijn. Dus wordt het dit jaar maar weer de Basisinkomenpartij. Het ware aardig geweest, en goed voor de zaak, als Rutger Bregman zich kandidaat had gesteld, maar een mens kan niet alles hebben, in dit tijdsgewrocht.
Zug
Duitsland, of meer in het bijzonder: met de trein door Duitsland: het blijft een bijzondere ervaring, natuurlijk in de eerste plaats omdat we (ik) het zo weinig doen (doe). Meteen al na Venlo, in de richting van Duisburg, verandert niet zozeer het landschap (dat blijft nogal saai agrarisch en plat) maar wel de sfeer, de industrie, de architectuur. Opeens overal vuilgele, vuilwitte, bruine gestucte buitenmuren. Om te beginnen bij wat me bevalt: de troeperigheid. De slierten stad en dorp meteen naast het spoor vormen altijd een rafelig niemandsland, ontdaan van opsmuk, alsof het hier toch geen zin (meer) heeft om net te doen alsof, maar in Duitsland zie je ook nog regelrechte puin. Leegstaande fabrieken. Kapotte gebouwen. Half-affe huizen. De Hollandse opgeruimdheid grijpt me soms naar de keel, geeft me het gevoel in een kinderdagverblijf te wonen. Ook opvallend en interessant (nou, ja, vooral opvallend): de talrijke volkstuintjes. Is Nord Rhein Westfalen kampioen volkstuintjes? Dan toch samen met Nederland. Sinister, maar dat kan ingebeelde sinisterheid zijn, zijn de met prikkeldraad omheinde barakken die ik vanuit de trein meen te ontwaren in de bossen. Niet sinister, wel opmerkelijk, omdat ik die in Nederland nauwelijks meer zie: militairen in de trein, bepakt en bezakt. Op het station van Essen sjok ik achter een vrouwelijke militair aan, van ik denk de Bundeswehr, ook wel Heer genaamd. Ze draagt een pet. Op een of andere manier vind ik dat geruststellend.
Voorafgaand aan de ochtend VIII (slot)
Jammerend namen de mannen de schade op. De taveerne lag bezaaid met stukjes mannenruggenvlees in plasjes mannenruggenbloed. Timeu gaf de zweep aan Inzig en zei: 'Jij bent.'
Inzig mocht dan wel zijn, en in bepaalde zin was Inzig ook, dit was het moment suprême, dit was het moment waarop Inzig naar toe had geleefd, maar Inzig kon niet. Inzig kon niet leveren, dat was een thema geweest in het leven van Inzig, er was veel opmaat, er waren hoge verwachtingen, er werd van alles door menigeen gehoopt en beloofd, maar op het belangrijkste moment liet Inzig het afweten.
Teleurgesteld nam Timeu de zweep terug van Inzig en borg hem op in zijn schapenleren tas. 'Nou ja, dan heb je het in ieder geval eens met eigen ogen gezien.'
'Laatste ronde,' riep Zenu vanachter de toog, terwijl ze minieme, bijna onzichtbare brokjes mannenruggenvlees van haar wang en schort veegde.
'Hoe laat leven we?' vroeg Timeu. Zenu raadpleegde de kleinste van de vele horloges om haar pols. 'Het wordt zo licht. Als het licht wordt komen de autoriteiten en dan moet alles voorbij zijn.'
Timeu bestelde geroosterde sardientjes met herdersbrood, en een glas warme melk met honing. Inzig sloot zich erbij aan. De twee gingen aan een tafeltje zitten, en keken om zich heen als een langdurig getrouwd stel; bevredigd, maar toch ook onbevredigd.
Terwijl de mannen in de taveerne elkaars kapotte ruggen depten met speciaal door Zenu daarvoor neergelegde tissues (die op een grote berg werden gegooid), en hun hemden, truien en jasjes een voor een weer aantrokken, hieven ze langzaam een klaaglied aan, dat nog lang nagalmde in Inzigs onheilszwangere hoofd.
Abonneren op:
Posts (Atom)