In de documentaire Capital in the 21st Century met/over economisch historicus Thomas Piketty, waarin weer eens uit de doeken werd gedaan dat al te grote inkomensverschillen ongezond zijn voor de maatschappij en zelfs kunnen leiden tot oorlog, vertelde psycholoog Paul Piff over een leuk onderzoekje. Proefpersonen werd gevraagd met elkaar monopoly te spelen, maar vooraf werden ze randomly ingedeeld in Arme Spelers en Rijke Spelers. De AS kregen maar 1 dobbelsteen, in plaats van 2, en de helft van het gratis geld als ze langs Start kwamen. De RS kregen bovendien meer startkapitaal.
Het spel begon. Wat bleek? De Rijke Spelers wonnen vaker. Maar het interessantste aan het onderzoek was dat de RS zich meetbaar hufteriger gedroegen. Ze stampten harder met hun poppetjes op het bord als ze zetten deden en maakten vaker gemene 'lekker pûh'-achtige opmerkingen naar Arme Spelers. Maar het ongelooflijkste van alles was nog wel dat ze, gevraagd naar de reden van hun succes, meenden beter te zijn dan de Arme Spelers. Bizar maar waar: in dit onderzoek kwam niemand van de RS uit zichzelf op het idee dat hun winst voor het belangrijkste deel te danken was aan de oneerlijke regels waarvan ze hadden geprofiteerd. Het hufter-effect, dat kennelijk samengaat met een bewustzijnsvernauwing, was bij alle soorten deelnemers meetbaar. Vrouwen, of mensen met een bevoorrechte of juist minder bevoorrechte achtergrond, vielen bijvoorbeeld niet minder ten prooi aan verhuftering.
Kijk even om u heen, zou ik zeggen, of u mensen kent die net rijk zijn geworden of rijk aan het worden zijn. Zijn ze verhufterd?
Ik zal geen namen noemen maar ik ken wel een paar mensen die sinds ze rijk zijn geworden plotseling menen dat ze je voor van alles en nog wat kunnen inzetten, die hun geliefde aan de kant schoven, die een misplaatst superioriteitsgevoel uitstralen en/of met duidelijk dedain spreken over minder bedeelden in de samenleving.
Staat niet in de Bijbel hoe rijker hoe kwaadaardiger? Nee, dan zou het er in een volgende editie in moeten komen. Rijk worden, (financieel) succes hebben, is verslavend, en je wordt er geen leuk mens van. Je gaat vanzelf denken dat het rechtvaardig is dat je zo rijk bent, dat het zo hoort en niet anders zou kunnen zijn. Allemaal gevallen van bias, dat een wetenschappelijk woord is voor domheid.
Ik voel ook wel eens dat ik verhufter. Lag het maar aan mijn rijkdom.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Wat fijn dat jullie er zijn