Achteraf, een bundel columns die Karel van het Reve eind jaren tachtig, begin negentig in Het Parool publiceerde, is verbazingwekkend leesbaar. Die stukjes blijven ook na een kwarteeuw nog fier overeind, omdat Van het Reve schrijft over dingen, meestal verband houdend met Russische literatuur – waarvan hij immers als slavist en oud-correspondent te Moskou het meest afwist – die nog niet (of niet meer) algemeen bekend zijn. Kom daar eens om in huidig columnistenland. Vraag je af wat er overblijft van je lievelingscolumnist over vijfentwintig jaar... Ik voorspel minder dan een gedachtenstreepje. De meeste columnisten maken het zichzelf te gemakkelijk. Je steekt er weinig van op, dat morgen ook nog geldig is; je kunt ze, kortom, net zo goed niet lezen.
Van het Reve stopte uit zichzelf met zijn columns (dat zul je ook weinig columnisten zien doen), hij was toen vijfenzeventig, omdat hij, zo schrijft hij in zijn laatste column, niet zeker meer is van zijn geheugen. Dat getuigt van zelfkennis en bescheidenheid. Dat hij vaak een slag om de arm nam wat zijn geheugen betrof, is zijn veelvuldig gebruik van de zinsnede geloof ik, dat toegegeven, soms wat pedant kan zijn.
De reden dat ik Van het Reve aanhaal is trouwens dat hij in een column getiteld De heuvels van Mantsjoerije schrijft hoe frustrerend het is om over muziek te lezen (bijvoorbeeld in een roman) zonder te kunnen achterhalen hoe die muziek klinkt. Herkenbaar. 'Wat ik eigenlijk wil,' schrijft Van het Reve in zijn column, 'is dat iemand een serie cd's of cassettes maakt met Muziek uit de Wereldliteratuur.'
Voor mensen onder de twintig een onbegrijpelijk sentiment, want alles is thans te vinden op YouTube. Het was dus een kleine moeite om alsnog een compilatie te maken, van althans de nummers die Van het Reve, in zijn column noemt (en die mij allemaal onbekend waren, afgezien van misschien nr. 3, 9, 10).
1. De heuvels van Mantsjoerije
2. Donder der overwinning, klink!
3. Brother, can you spare a dime
4. Marching through Georgia
5. Sambre et Meuse
6. The British Grenadiers
7. Sabinchen war ein Frauenzimmer
8. Son geloso
9. La ci darem
10. Mira la bianca luna
Het lied, Broeders, het uur heeft geslagen, kennelijk bekend in communistische kringen, kon ik niet vinden. Wel Broeders Verheft u ter Vrijheid. De song En Cuba, waarvan de melodie door een personage wordt gefloten in Dashiel Hammett's The Maltese Falcon (een boek dat Van het Reve naar eigen zeggen elk jaar las) kon ik niet vinden. Walter?
